Wetenschappelijke schrijfstijl

Wetenschappelijke verslaglegging lijkt niet op het schrijven van een opstel of betoog en heeft specifieke kenmerken (de Jong, 2011). Het doel is uitsluitend het overbrengen van informatie en niet het vermaken van de lezer. Daarom is de stijl exact en bondig. Daarbij is het wel zo dat je schrijft voor de lezer - schrijf dus een prettig leesbare tekst en maak geen puntsgewijze opsomming.

Exactheid

De lezer moet alle informatie krijgen die nodig is om te controleren of de conclusies van het verslag gerechtvaardigd zijn. Bij een weergave van een onderzoek moet de lezer in staat zijn het experiment te repliceren. Om te zorgen dat de informatie goed begrepen wordt en de lezer niet hoeft te raden wat er bedoeld wordt, is het van belang om specifiek en precies te formuleren.

Varieer in woordgebruik maar let op het gebruik van synoniemen. Gebruik voor begrippen consequent dezelfde term.

Niet: de woorden applicatie en programma door elkaar gebruiken
Wel: kies voor één van beide

Daarnaast is het belangrijk dat van ieder woord in een verslag duidelijk is waar het op terugslaat.

Niet helder: Bepaalde versies van deze software kunnen voor ernstige problemen zorgen. [Onduidelijk is welke versies, wanneer het kan, welke software, en wat voor problemen.] Beter is: Alle versies van het programma KillSwitch die zijn gedistribueerd voor 2008 zorgen voor een reboot wanneer ze binnen een 32-bit omgeving gestart worden.

Informatiedichtheid

In wetenschappelijke verslagen wordt beknopt geformuleerd waarbij alle woorden en zinnen die niet nodig zijn om informatie over te brengen achterwege gelaten worden. Let wel: de beknoptheid mag niet ten koste gaan van de exactheid. De boodschap moet helder blijven.

Te uitgebreid: Het doel van dit project is om een nieuwe benadering van sorteeralgoritmen te onderzoeken. Met deze nieuwe benadering kan een lokaal optimum worden voorkomen. Beknopte formulering: Het doel van dit project is om een nieuwe benadering van sorteeralgoritmen te onderzoeken waarmee lokale optima kunnen worden voorkomen.

Ook omslachtig taalgebruik zoals voorzetseluitdrukkingen is niet gebruikelijk. Deze bestaan meestal uit drie woorden en kunnen in de regel door één woord worden vervangen.

met betrekking tot → over, voor
door middel van → door
als gevolg van → door
in verband met → door, doordat, omdat

Actieve werkwoordsvormen zijn bondiger dan passieve werkwoordsvormen en over het algemeen exacter. Gebruik actieve werkwoordsvormen waar nodig.

Passief: Door verschillende onderzoekers werd er onderzoek gedaan naar [...]
Actief: Verschillende onderzoeken toonden aan dat [...]

Afstandelijkheid

Een tekst kan informeel en persoonlijk of meer formeel en onpersoonlijk zijn. Hierin wordt vaak onderscheid gemaakt tussen spreek- en schrijftaal. Over het algemeen zijn wetenschappelijke teksten meer neutraal of zakelijk geschreven en bevatten weinig metaforen of spreektaal.

Spreektaal: Doordat de maze solver ook nog was geprogrammeerd met het A*-algoritme zou hij misschien sneller het doel kunnen vinden.
Meer afstandelijk: Omdat de maze solver gebruik maakt van het A*-algoritme, vond deze mogelijk sneller het doel.

Ook is het gebruik van persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden in de eerste of tweede persoon (ik, mijn, wij, ons, je, jouw, jullie) minder gebruikelijk. Deze worden voornamelijk gebruikt wanneer het noodzakelijk is om de informatie volledig te kunnen geven of wanneer het alternatief een complexe passieve zin is.

Persoonlijk: Wij verwachten dat [...]
Hieruit concluderen wij dat [...]
Onpersoonlijk: De verwachtingen van dit onderzoek zijn [...]
De conclusie is dat [...]

In de wetenschappelijke verslaglegging wordt gebruik gemaakt van objectief taalgebruik. Er wordt geen (impliciet) waardeoordeel verbonden aan de resultaten en conclusies. Woorden als helaas en gelukkig worden niet gebruikt.

Fout: Helaas waren de sensoren verkeerd ingesteld en waren de resultaten van het eerste experiment daardoor niet goed. Gelukkig was het tweede experiment wel gelukt.
Goed: Een deel van de data is onbruikbaar door verkeerd ingestelde sensoren.

Moeilijkheid

De inhoud van wetenschappelijke teksten is vaak complex. Dit betekent niet dat de tekst moeilijk te lezen hoeft te zijn. Juist het hanteren van een vaste structuur en een prettig leesbare schrijfstijl maakt een ingewikkelde inhoud beter begrijpbaar. Gebruik geen moeilijke woorden alleen om het verslag er wetenschappelijker uit te laten zien. Zorg dat de stijl zo eenvoudig is dat de lezer niet struikelt over zinnen en woorden. Wanneer een zin meerdere malen gelezen moet worden, is deze te moeilijk.