Teamrollen

Wanneer samengewerkt wordt in teams is het meestal zo dat mensen van nature een vaste rol aannemen. Zo is de een meer gericht op het maken van een plan, terwijl de ander het liever direct uitvoert. Een model dat dit beschrijft zijn de teamrollen van Belbin. Wanneer een team wordt samengesteld of wanneer je een langere tijd met een vaststaand team gaat werken, kan dit model helpen om te bepalen wat jullie manier van samenwerken wordt.

Belbin's model

Meredith Belbin heeft een vierdeling gemaakt waarin onderscheid gemaakt wordt tussen de doener, denkers, willers, en voelers. Daarbij is het belangrijk dat een team bestaat uit complimentaire rollen.

In de praktijk hebben veel mensen twee of drie teamrollen die goed bij ze passen, een aantal die ze met moeite een korte periode kunnen innemen, en een aantal die ze echt niet liggen. Het is onverstandig om teamleden een rol te geven die tegen hun eigen natuur ingaat - nogmaals het belang benadrukkend van teams die divers zijn.

De negen teamrollen

Hieronder staat een korte beschrijving van de negen teamrollen. De eerste acht volgen logisch uit het model van Belbin, terwijl de laatste rol hier later aan toegevoegd is.

De doeners: bedrijfsman en brononderzoeker

Bedrijfsman

De Bedrijfsman is de praktische figuur. Hij heeft veel zelfdiscipline en zorgt ervoor dat de beslissingen in concrete werkzaamheden worden omgezet. Hij kan goed organiseren en gaat taakgericht te werk. Zijn belangrijkste bijdrage bestaat uit het ombouwen van de plannen van het team tot duidelijke taken. De bedrijfsman is iemand die niet van lange vergaderingen houdt, maar graag aan het werk gaat.

Brononderzoeker

De Brononderzoeker is nieuwsgierig, enthousiast en sociaal. Hij is snel positief over ideeën en gaat gauw over tot actie, waarbij hij contacten zowel binnen als buiten de groep inzet. De brononderzoeker is dus een echte netwerker. Soms is de brononderzoeker wat te optimistisch waardoor hij zijn afspraken niet kan nakomen. Ook kan hij verveeld zijn als hij te lang met hetzelfde bezig is.

De denkers: plant en monitor

Plant

De plant is een individualist die met zijn creativiteit en intelligentie goede ideeën bedenkt. Hij krijgt energie van ingewikkelde problemen en ziet deze als een uitdaging. De plant is niet de persoon die ideeën ook tot uitvoer brengt; dat laat hij liever aan anderen over. De plant werkt van nature namelijk vrij slordig; hij vindt de details minder belangrijk. Verder is de plant vrij dominant en ongevoelig voor kritiek.

Monitor

De monitor wordt ook wel de advocaat van de duivel genoemd. De monitor is namelijk bedachtzaam en kritisch. Hij houdt de ideeën van anderen tegen het licht en is voorzichtig in zijn enthousiasme. De monitor kan als lastig ervaren worden door zijn teamleden terwijl hij een belangrijke rol speelt in de besluitvorming en goed tegenwicht kan bieden naar bijvoorbeeld de plant.

De willers: vormer en voorzitter

Vormer

De vormer is een doelgerichte persoon die veel energie heeft en de beste resultaten wil nastreven met het team. Daartoe stimuleert de vormer anderen om over te gaan tot actie. De vormer wil het beste uit het team naar boven halen. Hierdoor kan de vormer wat streberig en pusherig overkomen. Maar de vormer is wel de persoon die zorgt dat het team in beweging komt.

Voorzitter

De voorzitter is dominant maar wel op een rustige manier. De voorzitter komt het best in aanmerking voor de rol van leider van het team. Dit komt doordat de voorzitter respect weet af te dwingen met zijn charisma. De voorzitter heeft oog voor de kwaliteiten van de verschillende personen in het team en probeert deze zo goed mogelijk te benutten. Hij is zelf niet bijzonder creatief of intelligent. De voorzitter kan gezien worden als de centrale persoon in het team.

De voelers: zorgdrager en groepswerker

Zorgdrager

De zorgdrager heeft oog voor detail en zorgt voor de puntjes op de ‘i’ in projecten. De zorgdrager kan het werk goed afmaken en stimuleert en controleert anderen ook daartoe. De zorgdrager kan zich ook daadwerkelijk zorgen maken om de details, en dit maakt de zorgdrager soms wat overbezorgd. De zorgdrager vindt het moeilijk om iets uit handen te geven.

Groepswerker

De groepswerker is een sociale persoon die erop gericht is een zo prettig mogelijke sfeer binnen het team neer te zetten. De groepswerker kan met iedereen uit het team overweg en is een goede luisteraar. De groepswerker is behulpzaam maar kan soms ook te lief of te meegaand zijn naar anderen in het team. De groepswerker vindt het moeilijk om zelfstandig grote beslissingen te nemen, want hij streeft het liefst naar consensus binnen het team.

Het buitenbeentje: specialist

De specialist is de stille eenling die zich in een team minder thuis voelt. Hoewel hij vaak veel van een specifiek gebied weet, zal hij zich niet snel daarbuiten begeven. De specialist is op zijn best wanneer deze specialistische kennis kan leveren over het eigen onderwerp.