Valkuilen bij samenwerken

Hieronder staat per veel voorkomende valkuil bij het samenwerken in groepen hoe deze valt te herkennen en hoe je er mee om kunt gaan.

Tabel 1. Valkuilen bij samenwerken
Valkuil Omschrijving Identificatie Remedie
Groupthink (groepsdenken) Het streven naar consensus en harmonie is binnen de groep sterker dan het streven naar een rationele, juiste beslissing. Leden ervaren de groep als hecht en onaantastbaar. Onverstandige groepsbeslissingen worden collectief gerationaliseerd, invloed van buitenaf genegeerd en soms gekarikaturiseerd. Er wordt geen kritiek geuit of leden die dat wel doen worden onder druk gezet. Doelen zijn niet duidelijk geformuleerd, er is geen alternatief plan en informatie is onvolledig. Aanwijzen van een advocaat van de duivel, anoniem verzamelen van responsen van groepsleden, aanmoedigen van een kritische houding, opsplitsen in kleinere groepen die ieder dezelfde beslissing moet nemen en uitkomsten vergelijken, het functioneren van de groep bespreken met een buitenstaander.
Risky shift (riskante verschuiving) Bij het nemen van besluiten in een groep, zal de uitkomst door een groepsdiscussie extremer worden dan de uitkomsten van alle individuen. Een verklaring hiervoor is dat individuen in de groep elkaar kunnen bevestigen in hun gedachten, waardoor ze zekerder worden van hun gedachten en meer risico gaan nemen. De uitkomst wordt dus minder genuanceerd. Van te voren voors en tegens en beslissing laten opschrijven. Vergelijk tijdens en na de discussie uitkomt met datgene wat vooraf besloten was. Indien verschuivingen optreden, vragen of de andere deelnemers dat ook zo ervaren. Daarbij zal dit effect sterker zijn wanneer er ook groupthink plaatsvindt.
Diffusion of responsibility De verantwoordelijkheid voor een beslissing lijkt onder meerdere groepsleden verspreid waardoor het onduidelijk wordt wie nu echt verantwoordelijk is. Hierdoor neemt niemand de verantwoordelijkheid. Het is niet duidelijk wie wat doet en afspraken blijven vaag. Hoe groter de groep, des te eerder zal dit optreden. Als het optreedt, voelt niemand zich verantwoordelijk om er wat aan te doen. Vanaf het begin duidelijk aanwijzen wie waarvoor verantwoordelijk is in bijvoorbeeld een projectplan. Afspraken SMART maken en dus niet uit elkaar gaan voordat duidelijk is wie wat gaat doen en wanneer het af is.
Freeriders (meelifters) Groepsleden liften gratis mee op de inspanningen van de rest van de groep zonder zelf een bijdrage te leveren. Maak duidelijke afspraken over het werk met de groepsgenoten én zie toe dat men zich aan de afspraken houdt. Zorg dat de individuele bijdrage zichtbaar is. Bespreken zodra er niet aan afspraken gehouden wordt. Eventueel melden bij de docent of leidinggevende als laatste escape. Deze zal vragen wat je er zelf al aan gedaan hebt. Vooraf klokkenluidersregeling afspreken met de groep waarin de gehele groep besluit hoe om te gaan met meelifters en hoe dit aan te kaarten.

Inhoud Valkuilen bij samenwerken