Binnen de wetenschap is peerreview (Engels: peer review) een veelgebruikte methode om de kwaliteit van onderzoek en de bijbehorende artikelen te bewaken. Bij deze collegiale toetsing legt een auteur het eigen werk voor aan de kritische blik van een aantal gelijken (Engels: peers), meestal vakgenoten of collega's - of zelfs medestudenten.
Het idee achter peerreview is dat meerdere wetenschappers eerder fouten zullen opmerkingen dan een enkele onderzoeker, zodat deze fouten gecorrigeerd kunnen worden voordat een artikel gepubliceerd wordt. Daarnaast kan aan de hand van peerreview besloten worden dat een artikel in de huidige vorm überhaupt niet gepubliceerd gaat worden.
Peerreview kan binnen de wetenschap gezien worden als een zeer systematisch systeem om feedback te krijgen. Los daarvan is er binnen de wetenschap discussie over of en welke vorm van peerreview het meest geschikt is.
Er zijn twee vormen van peerreview te onderscheiden: blind en open. De meest gebruikte methode vorm is blinde toetsing, waarbij de auteur niet weet welke reviewers er naar het artikel kijken en in sommige gevallen de reviewers zelfs niet weten wie de auteur is.
Het voordeel hiervan is dat reviewers puur en alleen naar de inhoud kunnen kijken en niet beïnvloed kunnen worden door de auteur of diens reputatie. Het nadeel van anonimiteit - zie ook het internet - is dat reviewers onnodig kritisch en bot kunnen zijn, of zich kunnen laten leiden door andere motieven (zoals het vertragen van het publicatieproces om zelf eerder over hetzelfde onderwerp te publiceren). Daarnaast is anonimiteit moeilijk te garanderen wanneer slechts enkele onderzoekers in de wereld over een specifiek onderwerp publiceren.
Er wordt daarom tegenwoordig ook gebruik gemaakt van open review, waarbij de auteur en reviewer aan elkaar bekend zijn. Soms worden de reviews zelf ook gepubliceerd voor volledige transparantie. Hierdoor kan de peerreview eerlijker en beleefder blijven. Deze vorm zie je ook binnen het onderwijs terug, waarbij je als auteur en reviewer met elkaar in dialoog kunt gaan om te leren.
Er zijn een aantal ethische richtlijnen wanneer je als reviewer aan de slag gaat. Deze gelden ook wanneer je als student hieraan deelneemt binnen het onderwijs!
Peerreview werkt alleen wanneer iedereen er aan bijdraagt. Als auteur reken je op goed onderbouwde feedback waar je profijt van hebt. Lever dit dus ook wanneer je zelf reviewer bent. Daarnaast is het belangrijk voor peereview dat je voldoende kennis hebt over het onderwerp. Heb je dat niet, werk het dan bij of geef aan dat je niet aan de peerreview kunt deelnemen.
Ga geen werk van een auteur reviewen met wie je een type relatie hebt die het onmogelijk maakt om onpartijdig naar het werk te kijken. Daarnaast dien je vertrouwelijk met het werk om te gaan en dien je vanzelfsprekend geen stukken van een artikel dat je door peereview gezien hebt in je eigen werk te verwerken en als eigen te presenteren.
Peerreview van wetenschappelijke artikelen kan maanden duren. Zorg dat je vooraf weet binnen welke termijn de peerreview afgerond dient te zijn en ga alleen de verantwoordelijkheid aan wanneer dit haalbaar is. Mocht dit toch niet mogelijk zijn, geef het dan tijdig aan.
Wanneer de reviewer verdenkingen van plagiaat of andere ethische overtredingen heeft, dient deze direct het tijdschrift of de docent op de hoogte te stellen. Het is daarbij niet de taak van de reviewer om verder onderzoek te doen naar deze fraude.
Houd het formaat aan dat voor de review gegeven wordt. Dat kan ook beperkend zijn: mogelijk heb je zelf interessante ideeën voor vervolgonderzoek, maar noteer je deze niet omdat daar niet naar gevraagd wordt. Wees kritisch en eerlijk en let daarbij op de toon van de feedback: speel op de bal, niet de persoon. Ga er van uit dat de auteur je opmerkingen allemaal krijgt te lezen.